Quyền tự vệ
Đây là quyền tự do đầu tiên khi mà chính những con người thời nguyên thủy đồng
ý ngồi lại với nhau để cái quyền này được bảo đảm. Vì sự tự vệ cho chính bản
thân mình, tài sản mình không bị cướp giựt, những con người thời nguyên thủy đồng
ý ngồi lại với nhau để cùng bảo vệ lẫn nhau về mặc nhu yếu của ăn và đồng thời
thể hiện bản tính tự nhiên của Con Người là phải tự tìm cách bảo vệ lấy sinh mệnh
và tài sản của mình khi mà sinh mệnh và tài sản của mình bị một ai đó cướp giựt.
Với tiến trình lịch sử của loài người, quyền tự vệ ngày càng được cải tiến
để phù hợp với tri thức của Con Người. Ở thời đại của thế kỷ 21 này, quyền tự vệ
được giải quyết qua hai phương pháp đó là luật pháp và tự vệ bản thân đáp ứng lại
sự nguy hiểm cho tính mạng của cá nhân đó.
Trong trường hợp cá nhân A đang bị cá nhân B đánh đập bằng dao và có thể
làm mất đi sinh mạng của cá nhân A -- thì cá nhân A, hoặc những người khác, có
thể chống lại hành vi cá nhân B, chấm dứt hành động thô bạo của B đối với A.
Đây là hành động tự vệ và nếu trong hành động tự vệ này, cá nhân B có thể bị
thương, hoặc chết thì cá nhân A, hoặc bất cứ ai giúp cá nhân A, không phải bị tội
mà là thực hiện quyền tự vệ của chính mình, hoặc quyền tự vệ của một cá nhân
ngoài cuộc, ngăn cản một cá nhân khác chấm dứt hành động thô bạo trong xã hội.
Thí dụ bên trên chỉ được thực hiện khi mà tính mạng của cá nhân đang bị đe
dọa. Còn nếu như cá nhân B ăn cắp đồ của cá nhân A thì chuyện ăn cắp này cần phải
đưa ra tòa, với luật pháp của xã hội để xét xử. Quyền tự vệ để tìm công lý phải
do luật pháp, do những người ngoài cuộc xử thì mới có sự công tâm. Khi tính mạng
mình không bị đe dọa thì bất cứ hành động nào, của bất cứ cá nhân nào làm thiệt
hại tài sản, tinh thần của mình phải do chính luật pháp xử lý.
Dĩ nhiên đây là chuyện được giải quyết trong một xã hội dân chủ, có luật
pháp. Còn đối với hoàn cảnh của Việt Nam, một xã hội độc tài, có luật pháp
nhưng luật pháp để bảo vệ quyền lợi của đãng (cố ý viết sai dấu) cầm quyền thì
người dân chẳng còn sự lựa chọn nào khác hơn là sự lựa chọn -- tự mình giải quyết
lấy sự bất công.
Đó là lý do tại sao chúng ta thấy người dân sẵn sàng bắt, hành hạ, đánh đập
người trộm chó, trộm gà bởi luật pháp của nhà cầm quyền là luật rừng, mạnh được,
yếu thua; luật dành cho những người có tiền để mua chuộc tòa án nhằm cướp đất,
cướp của người không có tiền, không có quyền; công an không bận tâm để giải quyết
chuyện trộm chó, trộm gà bởi không có quyền lợi (lo lót tiền bạc) từ những người
(trộm hoặc bị trộm) chẳng có gì để lo lót.
Thái độ tự giải quyết sự bất công tại Việt Nam, trớ trêu thay, chỉ xảy ra ở
những người thấp cổ bé miệng đối với những người thấp cổ bé miệng. Nghĩa là người
dân rất cản đảm bắt đánh người trộm chó, trộm gà nhưng lại sợ hãi sự cướp giật
có bài bản từ nhà cầm quyền, sự giết người có bài bản từ nhà cầm quyền. Bao
nhiêu người vào cơ quan công an để rồi trở về với cái xác mà không người dân
nào dám làm như chuyện bắt người trộm chó, trộm gà để đánh, để hành hạ cho
chính bản thân tội phạm học bài học bản thân?
Có lẽ số đông người dân đã không còn hiểu rõ khái niệm quyền tự vệ là gì, từ
đâu mà có và thế nào gọi là thực hiện quyền tự vệ cho bản thân mình. Chính vì
không nắm rõ khái niệm này mà sự tự vệ của người dân vẫn là hành động của thời
nguyên thủy loài người, mạnh được yếu thua. Ai mạnh hơn mình thì mình cắn răng
chịu đựng. Còn ai yếu hơn mình thì cứ đánh đập để dạy cá nhân đó một bài học mà
hành động đánh người trộm chó là thí dụ điển hình.
Một hành động tự vệ hữu hiệu nhất ở một xã hội độc tài đó là sự phản kháng
bất hợp tác hay còn gọi là bất tuân dân sự. Khi mà luật của một cơ chế cầm quyền
là để phục vụ đãng cầm quyền; khi cơ chế cầm quyền hoàn toàn vô trách nhiệm với
xã hội, người dân; khi cơ chế cầm quyền kiểm soát mọi sinh hoạt của người dân;
khi cơ chế cầm quyền đưa ra những bộ luật đi ngược lại hiến pháp hoặc đi ngược
lại những quyền căn bản mà Con Người đã có từ thời nguyên thủy -- thì những con
người sống trong cơ chế độc tài đó có quyền tự vệ bảo vệ bản thân và tài sản của
mình. Cái quyền tự vệ này gồm có cả quyền bất tuân dân sự đối với những luật lệ
mà đãng cầm quyền đưa ra. Quyền tự vệ này cũng có thể là sử dụng bạo động đối với
một chính quyền hèn với giặc nhưng ác với dân. Vấn đề bạo động hay bất bạo động
cần phải nhìn ở dạng rộng lớn, tùy vào hoàn cảnh để áp dụng bạo động hay bất bạo
động. Lịch sử chứng minh có những lúc cần phải sử dụng bạo động để chấm dứt một
cơ chế cầm quyền vô nhân, thất đức nếu phương pháp bất bạo động không hữu hiệu.
Quyền Vô Tội
Nhìn về lịch sử của loài người, Con Người luôn luôn sống hướng thượng. Sự
hướng thượng này làm cho Con Người nhìn ra được Quyền Vô Tội phải cần phải có.
Quyền vô tội là gì? Phải chăng một người giết người vẫn có cái quyền vô tội
này?
Quyền vô tội có nghĩa là bất cứ cá nhân nào bị đưa ra trước tòa án thì luôn
luôn được xác định là vô tội cho đến khi cơ quan điều tra chứng minh được là cá
nhân đó vi phạm luật pháp. Vậy thì một cá nhân giết một cá nhân khác, trước tòa
án, người bồi thẩm đoàn và thẩm phán đều luôn luôn mang tâm niệm là cá nhân đó
vô tội cho đến khi những chứng cớ đưa ra trước tòa -- thì lúc đó mới kết luận
là cá nhân đó có tội hay không có tội. Cùng là một hành động giết người, nhưng
nếu sự giết người hay làm hại thân thể người khác nhằm mục đích tự vệ (như đã
nói ở bên trên) thì hành động đó không hề vi phạm luật pháp. Đó là lý do tại
sao, ở những quốc gia dân chủ, cá nhân nào thực hiện quyền tự vệ và chẳng may
làm người khác thiệt mạng thì đây không phải là sự cố ý, cho nên cá nhân đó
không hề bị đưa ra trước tòa án.
Đây chính là quyền căn bản của mỗi cá nhân được đưa ra trước tòa và những
ai tham dự vào tòa án đều phải hiểu rõ điều này để tạo cho cuộc xử án công
minh. Bất cứ bồi thẩm đoàn nào tham dự cuộc xử án mà chưa nghe rõ sự thật từ
hai bên luật sư nhưng trong tâm kết luận là người đó có tội thì cuộc xử án
không hề công minh. Đây là lý do tại sao trong cuộc tìm kiếm bồi thẩm đoàn, các
luật sư của hai bên và gồm cả vị thẩm phán luôn luôn nhắc nhở mọi người về cái
quyền vô tội của bị cáo để các bồi thẩm đoàn không có thành kiến trước khi vụ xử
xảy ra (xem bài Lựa
Chọn Bồi Thẩm Đoàn)
Nếu luật pháp cho mọi người được công nhận là vô tội trước khi được xử án
thì đây là trường hợp tội trạng nằm ở vị thế không rõ ràng. Tuy nhiên, khi một
cá nhân giết một cá nhân khác được ghi nhận qua hình ảnh và sự giết hại này là
cố ý; hoặc một cá nhân khác nhận tiền hối lộ mà luật hối lộ cấm đoán, thế nhưng
các cá nhân này không nhận lãnh trách nhiệm mà lợi dụng quyền vô tội để làm tốn
tài lực, nhân lực trong cơ cấu tòa án thì cần phải có một bộ luật khác để tránh
tình trạng lạm dụng quyền tự do này hay bất cứ quyền tự do khác mà luật pháp đã
quy định. Chúng ta sẽ bàn thảo chuyện này trong Quyền Trách Nhiệm.
Vũ Hoàng Anh Bốn Phương
Tháng 12 năm 2023 (Việt lịch 4902)
Nguồn: https://nganlau.com/2024/03/15/nhan-ban-cuong-thuong-quyen-tu-ve-vo-toi/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét