Là Gì?
Ỷ Tha tức là sự nhờ cậy, dựa vào, nương tựa vào, học hỏi từ người khác.
Tự Kỷ là tự mình học hỏi từ những người khác; tự mình đặt ra những kỷ luật dành cho chính mình để kiện toàn nhân cách của mình; tự mình kiểm điểm lại chính mình để có một lối sống giản dị không làm thiệt hại đến sự sống của Con Người và thiên nhiên.
Động Tha tức là tác động vào người khác, tạo ảnh hưởng, chia sẻ những hiểu biết hoặc giúp đỡ những người khác.
Tại Sao Phải Quan Tâm Đến Ba Yếu Tố Này?
Cuộc sống của Con Người đều có ba yếu tố Ỷ Tha, Tự Kỷ, Động Tha tác động vào sinh hoạt hằng ngày của chúng ta. Khác với loài vật, Con Người dựa vào ba yếu tố này để tạo giao tế trong cuộc sống. Tương quan ba yếu tố này xảy ra hằng ngày để tạo ra một xã hội tốt hay xấu. Tương quan giữa ba yếu tố này để phân biệt đời sống của Người với đời sống của loài Vật. Sự tương quan giữa ba yếu tố này là sự tương quan có ý thức.
Ỷ Tha, Tự Kỷ, Động Tha Dưới Góc Nhìn Con Người
Ỷ Tha tức là sự nhờ vào, nương tựa vào để phát sinh ra cái Tự Kỷ. Thí dụ một đứa bé hình thành phải dựa vào cái trứng của người mẹ kết hợp với tinh trùng của người cha để hình thành một bào thai. Bào thai dựa vào sự dinh dưỡng của người mẹ để càng ngày càng lớn mạnh và sinh ra với sự đỡ đẻ của nhiều người. Sự ra đời của chúng ta là sự nương tựa vào nhiều người mà cha mẹ là nguồn gốc chính để hình thành mỗi con người trong chúng ta.
Tự Kỷ tức là tự chính mình dựa vào người (hay vật chất) khác để tự mình trở thành một Con Người hoàn toàn độc lập tương đối. Trong Con Người đó có những cơ năng (tim, phổi, thận, gan) hoạt động độc lập nhưng nương tựa vào nhau để tiếp tục sự sống của Con Người. Thí dụ tim vận động máu chạy khắp cơ thể để nuôi những bộ phận khác trong cơ thể. Ngược lại những bộ phận khác trong cơ thể giúp cho trái tim hoạt động đúng khả năng của tim. Bất cứ bộ phận nào trong cơ thể suy yếu sẽ ảnh hưởng đến những bộ phận khác và cuối cùng làm cho Con Người trở về cát bụi (cái chết). Ngay cả trong Tự Kỷ chúng ta vẫn nương tựa vào Ỷ Tha (những thức ăn do những người khác làm ra để chúng ta ăn, nuôi dưỡng thân thể của chính mình; hoặc chúng ta phải nhờ vào những bộ phận trong con người chúng ta tiếp tục làm việc thì lúc đó chúng ta mới có thể có những sáng tạo trong tri thức hầu phục vụ xã hội và chính bản thân mình) chính vì thế sự độc lập của chính chúng ta tương đối chứ không thể nào tuyệt đối.
Khi Tự Kỷ là một Con Người trưởng thành, độc lập thì chính Con Người đó tác động vào một Con Người khác để tạo ra một bản vị gọi là gia đình. Hành động tác động, phối hợp đó gọi là Động Tha. Và cái Động Tha đó bắt đầu lại tiến trình Ỷ Tha để tạo điều kiện cho sự sinh con đẻ cái tiếp tục phát triển giống nòi.
Đây là tiến trình một vòng tròn của Ỷ Tha, Tự Kỷ, Động Tha dưới cái nhìn của Con Người trong sự phát triển giống nòi.
Ỷ Tha, Tự Kỷ, Động Tha Dưới Góc Nhìn Xã Hội
Khi nói đến xã hội tức là nói đến số đông, nói đến sự tác động của cá nhân vào xã hội và tác động xã hội vào cá nhân.
Thế nào gọi là Ỷ Tha dưới góc nhìn cá nhân tác động vào xã hội? Nếu bạn là một người thật tài giỏi, có một sáng chế để tạo ra một vật dụng cần thiết cho cuộc sống của con người, bạn sẽ không làm được gì nếu bạn không nhờ đến người khác. Sáng chế của bạn phải dựa vào những vật liệu do những người khác, những công ty khác sản xuất để có thể cấu tạo ra sản phẩm của bạn. Sáng chế đó của bạn cũng có thể do sự quan sát hiện tượng đời sống, hoặc do ai đó đặt câu hỏi với bạn để rồi bạn suy tư, nghiên cứu hầu tìm ra câu trả lời cho chính mình.
Tự Kỷ trong trường hợp này là sáng chế của bạn. Dĩ nhiên sáng chế đó cho chính bạn nghiên cứu, đặt câu hỏi, thử nghiệm để rồi bạn khẳng định là sản phẩm đó có thể thực hiện được, có thể đáp ứng được nhu cầu của xã hội. Tất cả đều do ở chính bạn suy tư, quyết tâm nghiên cứu để tạo ra sản phẩm do chính những suy tư, những quyết tâm đó. Bạn không làm điều đó thì chẳng ai làm điều đó.
Nhưng để làm ra cái sản phẩm bạn sáng chế ra, ngoài vật liệu do người khác làm, bạn phải vận động, chia sẻ sáng kiến đó đến người khác để tạo vốn, tạo ra một công ty để làm ra sản phẩm. Đây gọi là tiến trình Động Tha. Khi bạn tạo ra công ty, bạn tạo ra công ăn việc làm cho người khác tại công ty của bạn và tạo ra việc làm cho người khác ở những công ty sản xuất vật liệu mà công ty bạn cần. Từ Động Tha sẽ trở lại vòng tròn của Ỷ Tha (người khác dựa vào công ty của bạn để làm việc, để tạo ra sản phẩm công ty bạn cần).
Thế nào gọi là Ỷ Tha dưới tác động của xã hội vào cá nhân? Như đã nói từ lúc đầu, ba yếu tố này sẽ tạo ra một xã hội tốt hay xấu. Hãy nhìn vào xã hội VN để thấy toàn bộ mọi người sống trên sự giả dối. Đảng cầm quyền, qua phương tiện truyền thông, qua sự nắm giữ toàn bộ sinh hoạt của xã hội, đã cạo sửa lịch sử, tuyên truyền những cái không bao giờ có thật và kết quả sự tuyên truyền đó tác động vào mỗi cá nhân sống tại VN. Đứa bé đến trường học, dựa (Ỷ Tha) vào sự giảng dạy của thầy cô giáo để thu thập những kiến thức từ thầy cô giáo, dựa vào đời sống giả dối của xã hội để tạo ra ứng xử (Tự Kỷ) giả dối để sống còn.
Khi những kiến thức chỉ là để tuyên truyền; khi xã hội tuyên dương giả dối, đàn áp sự thật thì đào tạo ra con người chỉ biết phục tùng, lắng nghe thay vì đặt câu hỏi, phản kháng lại những giả dối, đê hèn. Cái môi trường giả dối thì sẽ tạo ra những con người có yếu tố Tự Kỷ là làm nô lệ cho người khác; ăn cắp sản phẩm trí tuệ hoặc cướp giựt tài sản của người khác; hoặc vì lợi lộc sẵn sàng đưa hóa chất vào thức ăn để bán cho người tiêu thụ. Hình ảnh người dân đút tiền cho công an giao thông là Tự Kỷ của nô lệ. Hình ảnh anh công an lấy tiền đút lót của người dân là Tự Kỷ ăn cắp, cướp giựt, đàn áp.
Động Tha ở xã hội VN là khuyến khích mọi người sống giả dối, khuyến khích sự tàn bạo để tạo ra một xã hội, một vòng tròn Ỷ Tha, Tự Kỷ, Động Tha là vòng tròn của giả dối, của đàn áp, của đạo đức không phải là giá trị nhân cách mà sự giàu có về quyền hành tạo ra cái phong cách sống của con người.
Điểm Quan Trọng Của Vòng Tròn Ỷ Tha, Tự Kỷ, Động Tha
Câu hỏi đặt ra là trong cái vòng tròn Ỷ Tha, Tự Kỷ, Động Tha thì cái nào quan trọng nhất? Có người cho rằng tất cả đều quan trọng như nhau bởi cùng tác động lẫn nhau để tạo ra cái vòng tròn đó. Nếu quan niệm như thế thì một xã hội xấu sẽ chẳng bao giờ trở thành một xã hội tốt ở tương lai. Nếu quan niệm như thế thì một chế độ tàn bạo sẽ mãi mãi sống còn, đặc biệt là chế độ csvn hiện giờ.
Thực tế lịch sử đã chứng minh không một chế độ tàn bạo nào tồn tại với thời gian. Có nghĩa là dù nhà cầm quyền VN tuyên truyền, bưng bít sự thật thì vẫn có người vượt thoát ra được cái vòng tròn giả dối để tạo ra một vòng tròn cho chính bản thân mình, hướng thiện hơn và tác động vào những người khác.
Vậy thì cái Tự Kỷ là cái quan trọng nhất trong ba yếu tố của vòng tròn. Trong cuộc sống trưởng thành của chúng ta hoặc trong cuộc sống của đời người, chúng ta luôn luôn dựa (Ỷ Tha) vào người khác để tạo ra cái Tự Kỷ cho chính mình. Có nghĩa là ở chính bản thân của mỗi người trong chúng ta, trong điều kiện sống hiện tại, tự mình phải chọn lựa lối ứng xử độc lập, chọn là người xấu hay tốt. Sự lựa chọn đó sẽ tác động (Động Tha) vào người khác để tạo ra một hệ quả dây chuyền hầu chuyển một xã hội xấu thành một xã hội tốt hoặc ngược lại. Điều đó giải thích tại sao nhiều người ở VN đã sẵn sàng đứng lên chống lại cái ác, không sợ tù đày, không sợ sự đàn áp của nhà cầm quyền để tạo ra một vòng tròn Ỷ Tha, Tự Kỷ, Động Tha trong một tinh thần nhân bản chứ không phải trong một tinh thần mạnh được yếu thua mà đảng cầm quyền muốn áp dụng vào xã hội.
Nếu điểm quan trọng trong vòng tròn là Tự Kỷ thì làm sao để có thể tạo ra cái Tự Kỷ phù hợp với chính mình và lợi ích của toàn xã hội? Chúng ta sẽ tìm hiểu về đề tài Tu Dưỡng Thắng Nhân (cách học hỏi để tạo ra cái Tự Kỷ cho chính mình) ở những bài viết trong thời gian tới.
Vũ Hoàng Anh Bốn Phương
Tháng 11 năm 2018 (Việt Lịch 4897)
New Orleans, LA
Nguồn: https://nganlau.com/2019/02/01/y-nghia-y-tha-tu-ky-dong-tha/