Cơ Năng Hiến Pháp Một Góc Nhìn (P6)

A. Duy Nhân Cương Thường

Sinh hoạt của bất cứ xã hội nào đều có cương thường của xã hội đó. Sinh hoạt của một cơ cấu chính quyền cũng phải đặt ra cái cương thường của loài người sống trong xã hội đó. Đây chính là cái cương thường mà người lãnh đạo quốc gia, người sống trong quốc gia đó phải dựa vào để thực hiện thiết kế và chấp hành nhân sinh.

Cơ năng hiến pháp phải được đặt trên nền tảng cương thường của loài người. Cương thường của loài người là những điều căn bản mà đã là con người đều cần phải có trong cuộc sống của Người -- không kể màu da, sắc tộc, chủng tộc. Thế giới có nhiều sắc tộc khác nhau, nhiều quốc gia khác nhau, nhiều phong tục khác nhau nhưng thế giới của Người chỉ có một cương thường duy nhất mà Lý Đông A gọi là Duy Nhân Cương Thường, cái nền tảng mà những người lãnh đạo quốc gia cần phải bảo đảm cho những người sống trong và ngoài quốc gia bởi đó là đường sống của Người.

a.  Nhu cầu nhu yếu

Con người từ thời ăn lông ở lổ đến thời đại hiện tại đều có những nhu yếu giống nhau. Chính vì những nhu yếu đó mà bắt buộc con người phải sống trong xã hội để cùng nhau tiến, hóa, phát triển giống nòi cho đến hôm nay. Nhu cầu nhu yếu gồm có ăn, mặc, chỗ ở, gia đình để phát triển giống nòi, môi trường lành mạnh, giáo dục, và y tế.

Để được sống còn, con người có nhu cầu ăn uống. Ngày xưa khi xã hội chưa hình thành, khi con người vẫn ăn lông ở lổ thì ăn sống. Khi con người phát hiện ra lửa thì ăn sống được chuyển sang ăn chín. Ngày hôm nay cái ăn không đơn thuần là để nuôi cơ thể mà thực phẩm có chất gì trong đó; liệu thực phẩm làm ảnh hưởng đến khí hậu, môi trường, và thân thể của người ăn hay không? Hình ảnh môi trường biển bị ô nhiễm qua vụ Formosa nhưng quan chức, nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam xem thường và khuyến khích người dân tiếp tục ăn đồ biển mà không cần biết nguy hại đến cơ thể ra sao thì đây là hành động, chính sách đi ngược lại Duy Nhân Cương Thường.

Ngoài cái ăn con người cần cái mặc, chỗ ở để nghỉ ngơi, ẩn trú nắng mưa. Hình ảnh người dân sống đầu đường xó chợ, hình ảnh nhà cầm quyền làm áp lực với chủ nhà để không cho những nhà bất đồng chính kiến mướn chỗ ở chính là hành động đi ngược lại Duy Nhân Cương Thường.

Sự tồn tại loài người từ xa xưa đến hôm nay nhờ sự hình thành gia đình với sự phối hợp đời sống Nam-Nữ để phát triển giống nòi. Đời sống gia đình phải đi kèm theo trách nhiệm cho nên chuyện “trai năm thê bảy thiếp” không thể chấp nhận với thời đại 2021. Sự lựa chọn “năm thê bảy thiếp” là quyền của cá nhân nhưng trên lãnh vực giấy hôn phối thì không thể nào chấp nhận. Những ai nằm trong vị trí lãnh đạo quốc gia cần phải có nhân phẩm cao trong việc tôn trọng đời sống gia đình chứ không thể nào như các vị chính trị gia ở Hoa Kỳ, xem thường phụ nữ và ăn nằm với nhiều phụ nữ khác trong khi có vợ mà vẫn được nắm vị trí lãnh đạo quốc gia thì đã vi phạm Duy Nhân Cương Thường.

Thế giới đang đối diện với biến đổi khí hậu. Môi trường sống không còn là vấn đề của một quốc gia mà là của toàn thế giới. Con người không thể nào tồn tại trong một môi trường đang bị phá hoại trên nhiều lãnh vực từ khí hậu, nước uống, đến môi trường sinh sống của con người. Không thể nào vì quyền lợi kinh tế của một công ty, hay một quốc gia để đem sản xuất đến một quốc gia khác nhằm hủy diệt môi trường nơi quốc gia không có khả năng và luật để bảo vệ môi trường. Bất cứ công ty nào, bất cứ quốc gia nào vì quyền lợi của mình để làm ô nhiễm môi trường ở những quốc gia khác tức là đã vi phạm Duy Nhân Cương Thường.

Giáo dục và y tế là nhu yếu của con người ở thế kỷ 21 này. Không thể nào chấp nhận một quốc gia có nền khoa học kỹ thuật về y khoa rất cao nhưng chỉ dành cho những người có tiền mà Hoa Kỳ là thí dụ điển hình. Không thể nào chấp nhận một công ty gia tăng thuốc từ 13.75 lên đến 750 đô (5000%) mà Quốc Hội không làm được gì cho hành động cướp tài sản tiền bạc của người khác, chưa kể người không có khả năng mua thuốc có thể bị thiệt mạng. Không thể nào chấp nhận một nền giáo dục khuyến khích tự do nhưng không kèm theo trách nhiệm của cá nhân đối với xã hội mình đang sống. Một xã hội mà nền giáo dục hoặc hệ thống y tế tốt chỉ dành cho người có tiền thì người lãnh đạo quốc gia đã đi ngược lại Duy Nhân Cương Thường.

b.  Nhu cầu tự chủ

Thuở xa xưa khi chưa có chính quyền, con người tự làm chủ lấy sinh mệnh của chính mình. Nơi nào không còn thức ăn, con người dời đi nơi khác để tìm thức ăn. Để có thể săn bắt một con thú mạnh hơn mình, hoặc không để thức ăn dư thừa hư thối, họ cùng nhau hợp tác để săn bắt con thú, chia xẻ từng miếng thịt vừa được săn. Cái tinh thần tự chủ để hợp tác, để chia sẻ, để cùng nhau sống còn, tiến hóa đã có từ khi con người nhìn ra sự sống còn của con người phải dựa vào nhau (xã hội) để hợp tác, xây dựng cuộc sống tốt hơn, bền vững hơn cho tất cả mọi người trong xã hội. Đó là đường sống của Người trong một tinh thần tự chủ, hợp tác, nâng cao cuộc sống cho mọi người chứ không phải là cuộc sống mạnh được yếu thua của loài cầm thú.

Cho nên chính quyền phải bảo đảm quyền tự chủ của con người trong xã hội gồm có quyền tự do đi lại, tự do hội họp, tự do biểu tình và đình công, tự do truyền thông, tự do tôn giáo, tự do thành lập các tổ chức xã hội dân sự, các tổ chức nghề nghiệp, tự do kinh doanh, tự do ngôn luận, và các quyền tự do khác trong cuộc sống của con người.

Để thực hiện tinh thần tự chủ, các cá nhân sống trong xã hội phải có đầy đủ những quyền tự do căn bản này trong một tinh thần sống hòa đồng với tập thể. Khi sống trong tập thể thì quyền tự do ngôn luận phải ở trong một tinh thần trách nhiệm, không chuyển tải tin tức giả dối, không khuyến khích bạo động mà hình ảnh ông Trump trong buổi vận động tranh cử năm 2016 kêu gọi người ủng hộ mình đánh người không ủng hộ mình và ông Trump sẽ trả tiền pháp lý thì đây là tự do ngôn luận mang tính cách bạo động, xúi giục người khác làm hại đến cá nhân có quan điểm khác mình. Hình ảnh ông Trump kêu gọi người ủng hộ mình đến căn nhà Quốc Hội gây bạo động ngày 6 tháng 1 năm 2021 là hình ảnh tự do ngôn luận thiếu trách nhiệm hay còn gọi là lạm dụng quyền tự do ngôn luận.

Quyền tự do kinh doanh cũng phải quan tâm đến môi sinh, lợi hại việc kinh doanh ảnh hưởng đến đời sống của xã hội. Mục đích chính của kinh doanh là phục vụ hoặc đáp ứng nhu cầu của xã hội để từ đó cá nhân kinh doanh nhận lại phần thưởng tài vật hầu bảo đảm kinh tế trong cuộc sống. Mục đích kinh doanh là để làm giàu thì con người có thể sử dụng mọi thủ đoạn, mọi hình thức để làm giàu cho bản thân mà không quan tâm đến xã hội. Cũng là kinh doanh nhưng mang hai mục đích khác nhau để kết quả -- thay vì giúp xã hội thì đi đến hủy diệt xã hội. Hình ảnh cô Elizabeth Holmes, một người phụ nữ trẻ trở thành tỷ phú vì tham vọng làm giàu để cuối cùng cô thành lập một công ty Theranos, bán sản phẩm thử nghiệm máu mà sản phẩm đó không hề có giá trị thực sự. Vì tham vọng giàu, cô đã lừa gạt kêu gọi người khác bỏ vốn vào công ty và những người trong chính quyền (FDA) để được chấp nhận sản phẩm tung ra thị trường làm tăng giá trị của công ty nhằm mục đích để được làm giàu nhanh, lẹ. Theo đánh giá của Forbes năm 2015 thì trị giá tài sản cô này là 4.5 tỷ vì cô có một nửa phần hùn trong công ty Theranos mà cô thành lập. Công ty này vào thời điểm đó được đánh giá trị 9 tỷ. Tuy nhiên tất cả trở thành con số không khi mà giới báo phanh phui ra vụ lừa gạt của cô Holmes trong năm 2018 và cuối cùng công ty của cô sập tiệm.

Tinh thần tự chủ để mỗi cá nhân, mỗi đoàn thể trong xã hội tự chính mình tạo ra nguồn kinh tế cho mình và từ đó có thể giúp những người khác yếu kém hơn. Các tổ chức thiện nguyện ở các quốc gia tiến bộ mục đích để phục vụ, giúp đỡ những người yếu kém trong xã hội, tạo bớt gánh nặng cho cơ cấu của chính phủ. Cho nên quyền căn bản của mỗi con người trong xã hội phải được bộ máy chính quyền bảo đảm, không được vi phạm những quyền tự do căn bản này.

Ngoài ra con người sống trong xã hội cần sự bảo đảm về mặt kinh tế lẫn an ninh. Khi thiên tai (bão, dịch) đến ngoài ý muốn của con người, bộ máy nhà nước phải có sự chuẩn bị để giúp đỡ những người bị thiên tai, đóng cửa vì dịch về mặt tài chính, kinh tế để người bị thiên tai có thể vươn lên trở lại đời sống tự chủ của chính mình. Khi xã hội xuất hiện những hiện tượng xấu như băng đảng, cướp giựt; bộ máy chính quyền phải trực tiếp chống lại những hiện tượng xấu để bảo đảm an ninh cho những người sống trong xã hội.

Quyền tự chủ bao gồm quyền được quyết định cho hướng đi của quốc gia qua những điều kiện được đặt ra để mỗi người dân có khả năng, nhân cách, nhân phẩm tham dự vào bộ máy chính trị của quốc gia với mục đích không phải để cầm quyền mà để thiết kế và chấp hành nhân sinh cho phù hợp với Duy Nhân Cương Thường.

Bất cứ bộ máy chính quyền nào không bảo đảm những quyền tự chủ của người dân tức là đã vi phạm Duy Nhân Cương Thường. Tuy nhiên mỗi cá nhân trong xã hội, để được bảo đảm quyền tự chủ này thì cần phải thực hiện trong một tinh thần trách nhiệm để quyền lợi cá nhân không làm ảnh hưởng đến quyền lợi của tập thể (xã hội) mà một vài thí dụ đã dẫn chứng bên trên.

c.  Nhu cầu tinh thần

Con người không chỉ có nhu cầu nhu yếu, nhu cầu tự chủ mà cần phải có nhu cầu tinh thần. Nhờ có nhu yếu, nhờ có tự chủ để tạo ra văn hóa nhằm mục đích phục vụ mặt tinh thần của những người sống trong xã hội.

Cuộc sống luôn luôn là sức ép tạo ra nhiều khủng hoảng tâm-sinh-lý của con người, cho nên những truyền thống văn hóa giúp mọi người giải tỏa những bức xúc trong lòng, giúp mọi người có dịp nhìn lại chính mình qua những tác phẩm văn hóa mang tính nghệ thuật vị nhân sinh, phục vụ quần chúng.

Văn hóa không thể nào là loại văn hóa tuyên truyền mà đảng cộng sản VN đang thực hiện mà là văn hóa độc lập, mang mục đích phục vụ đời sống của người, trong một tinh thần trách nhiệm của người làm văn hóa với xã hội để tạo xã hội càng thăng tiến trong sự hướng thượng, nhân bản.

Văn hóa không thể nào là loại văn hóa vì tiền, vì thị hiếu của quần chúng mà không quan tâm đến tác hại của văn hóa đối với thế hệ tương lai.

Trong các tài liệu của Lý Đông A không có một tài liệu nào chuyên đề nói về Duy Nhân Cương Thường. Nhà xuất bản Gió Đáy dựa vào nhiều tài liệu của Lý Đông A để có bản tài liệu lấy tên là Duy Nhân Cương Thường. Qua những tài liệu đã được ghi lại gồm cả tài liệu Duy Nhân Cương Thường của nhà xuất bản Gió Đáy, người viết diễn dịch Duy Nhân Cương Thường dựa theo tinh thần gốc trên chủ thuyết Duy Dân của Lý Đông A. Nếu sự diễn giải vẫn còn thiếu thì người đọc, hoặc thế hệ sau đó, có thể thêm (bớt) nếu thấy cần thiết cho phù hợp với thực tế. Đây cũng chính là cái hay của thuyết Duy Dân là thuyết mở, không đóng khuôn để thay đổi cho phù hợp với thực tế của xã hội.

Những cương thường bên trên là mục đích mà các cơ cấu trong chính quyền Duy Dân phải dựa vào đó nhằm có những chính sách, luật lệ phù hợp với Duy Nhân Cương Thường để phục vụ đời sống Người.

Cơ Năng Hiến Pháp Một Góc Nhìn (P7)

Vũ Hoàng Anh Bốn Phương

Tháng 8 năm 2021 (Việt lịch 4900)

Nguồn: https://nganlau.com/2021/11/15/co-nang-hien-phap-mot-goc-nhin-p6/